બરસાનાનો ઇતિહાસ Barsana Temple History in Gujarati
બરસાનાનો ઇતિહાસ Barsana Temple History in Gujarati
1. રાધા રાણી મંદિર
રાધા રાણી મંદિર બરસાણા ખૂબ જ પ્રાચીન અને પૌરાણિક સ્થળ માનવામાં આવે છે. અહીં ચારે બાજુ આધ્યાત્મિક સ્થળો અને મંદિરો છે.
અહીં ચાર પર્વતો છે. જે ભાનુગઢ, દાનગઢ, વિલાસગઢ અને માનગઢના નામથી પ્રખ્યાત છે. આ ચારને બ્રહ્માના ચાર મુખ કહેવામાં આવે છે.
રાધા રાણી મંદિર બરસાના મંદિર 250 ફૂટ ઉંચી ટેકરી પર આવેલું છે. આ મંદિર 1675માં બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેનું નિર્માણ રાજા વીર સિંહે કરાવ્યું હતું. આ મંદિર લાલ પીળા પથ્થરોથી બનેલું છે. કહેવાય છે કે આ મંદિરનું નિર્માણ 5000 વર્ષ પહેલા થયું હતું. આ મંદિર કૃષ્ણના પૌત્ર વજ્રનાભે બંધાવ્યું હતું.
દંતકથા અનુસાર, કૃષ્ણના પિતા નંદજી હતા, જે ગોકુલના વડા હતા અને રાધાના પિતા વૃષભાનુ હતા, જે રાવલના વડા હતા. બંને ખૂબ સારા મિત્રો હતા.
મથુરાના રાજા કંસના અત્યાચારોથી ગોકુલ અને રાવલ બંનેના રહેવાસીઓ પરેશાન હતા. તેથી જ બંને શહેરોના રહેવાસીઓ ગોકુલ અને રાવલ છોડીને નંદગાંવ અને બરસાનામાં સ્થાયી થયા.
નંદબાબાએ નંદીશ્વરને પોતાનું ઘર બનાવ્યું અને વૃષભાનુએ ભાનુગ્રહ પર્વતને પોતાનું ઘર બનાવ્યું, જે રાધાનું જન્મસ્થળ કહેવાય છે. બરસાનાના આ બંને શહેરોમાં રાધા અને કૃષ્ણના નામ પર ઘણા મંદિરો બનાવવામાં આવ્યા છે. નંદગાંવના મંદિરને નંદભવન કહેવામાં આવે છે, અને બરસાનાના મંદિરને રાધા રાણી મંદિર કહેવામાં આવે છે.
2. બરસાનાની વાર્તા
અન્ય દંતકથા અનુસાર, બ્રહ્માજી કૃષ્ણના મનોરંજન જોવા માટે વ્રજમાં રહેવા માંગતા હતા. તેથી જ તેમણે વિષ્ણુજીને પ્રાર્થના કરી હતી કે, જ્યારે તમે દ્વાપર યુગમાં બ્રજમાં રાધાજી અને ગોપીઓ સાથે રાસ લીલા કરો છો, ત્યારે મને પણ તેનો આનંદ માણવાની તક આપો, અને તમારી વર્ષાઋતુની લીલાઓ પણ મારા શરીર પર કરો અને કૃપા કરો. મને
પ્રાર્થના સાંભળીને ભગવાન વિષ્ણુએ બ્રહ્માજીને કહ્યું, તમે દ્વાપર યુગમાં બ્રજમાં જાઓ અને વ્રજભાનુપુરમાં પર્વતનું રૂપ ધારણ કરો. એ જ પર્વત પર હું રાધા અને ગોપીઓ સાથે રાસ લીલા કરીશ અને તમે જોઈ શકશો અને પર્વત હોવાને કારણે તે જગ્યા વરસાદની ઋતુમાં પણ સુરક્ષિત રહેશે. એટલા માટે કહેવાય છે કે બરસાનામાં એક પર્વત છે, જે બ્રહ્માના રૂપમાં બિરાજમાન છે.
રાધાષ્ટમીનો દિવસ અહીં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ ઉત્સવનું સંગઠન થોડા દિવસોમાં શરૂ કરવામાં આવે છે. આ દિવસે રાધાજીની પૂજા કરવામાં આવે છે અને તેમને છપ્પન ભોગ પણ ચઢાવવામાં આવે છે.
કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી, ગોવર્ધન પૂજા, હોળી જેવા તહેવારો પણ અહીં ખૂબ જ સારી રીતે ઉજવવામાં આવે છે. બરસાનામાં રાધાષ્ટમીથી ચતુર્દશી સુધી મેળાનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે. રાધાજીને લાડુનો પ્રસાદ ચઢાવવામાં આવે છે, અને તે મોરને ખવડાવવામાં આવે છે, કારણ કે મોરને રાધા કૃષ્ણનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
કહેવાય છે કે જે રીતે કૃષ્ણ પોતાના મિત્રો સાથે નંદગાંવમાં રમતા રમતા હતા, તે જ રીતે રાધાએ બરસાનામાં પોતાના મિત્રો સાથે બાળપણ વિતાવ્યું હતું.
બરસાનામાં હોળીનો તહેવાર પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે આ તહેવાર પ્રથમ રાધા કૃષ્ણ દ્વારા ભજવવામાં આવ્યો હતો. બરસાણેની હોળીના તહેવાર પર ઘણા ભક્તો ભેગા થાય છે.
આ દિવસે બરસાનાની ગોપીઓ નંદગાંવથી આવેલી ગોપીઓ સાથે હોળી રમે છે. ગોપાઓ બધી ગોપીઓને રંગતા હતા, પછી ગોપીઓને કાપડની લાકડીઓ વડે મારવામાં આવે છે. આને લઠ્ઠમાર હોળી કહે છે. અહીં હોળીનો તહેવાર 45 દિવસ સુધી મનાવવામાં આવે છે.
